Gabriela Kownacka, Wrocław

Gabriela Anna Kownacka z domu Kwasz – polska aktorka teatralna i telewizyjna, w latach 1999–2008 aktorka Teatru Narodowego w Warszawie.

Była córką Ottokara Kwasza (1922−1992) i Izabelli z domu Tumidajskiej (ur. 1923). W 1971 ukończyła III LO we Wrocławiu i zdała maturę. W tym samym roku dostała się na wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Będąc na pierwszym roku studiów, zagrała rolę Zosi w Weselu Andrzeja Wajdy.

Dyplom ukończenia PWST otrzymała w 1975 z tytułem magister sztuki aktor dramatyczny. W tym samym roku zaangażowała się do Teatru Kwadrat w Warszawie, gdzie zadebiutowała tytułową rolą w sztuce Pepsie Pierrette Bruno, w reżyserii twórcy i dyrektora tego teatru Edwarda Dziewońskiego. Występowała też w Teatrze Telewizji: w 1975 zagrała rolę Maggie w sztuce Arthura Millera Po upadku w reżyserii Andrzeja Łapickiego, zaś w 1976 wystąpiła w roli Marysi w sztuce Roberta Thomasa Spółka morderców w reżyserii Edwarda Dziewońskiego.

W 1977 otrzymała Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego za rolę Maggie i hrabianki Rity w Trędowatej Jerzego Hoffmana, a w 1979 tytuł „Gwiazdy Filmowego Sezonu” podczas Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie za rolę Anity w komedii muzycznej Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy.

W 1978 otrzymała od Erwina Axera propozycję angażu do Teatru Współczesnego w Warszawie, a potem w 1983 od Jerzego Grzegorzewskiego, który tworzył zespół po objęciu dyrekcji Teatru Studio w Warszawie.

W 1998, jeszcze jako aktorka Teatru Studio, zagrała gościnnie w Teatrze Narodowym rolę siostry Dory w Halce Spinozie według Witkacego w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego. Od 1999 była aktorką Teatru Narodowego.

Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 22 sierpnia 2005 „za zasługi w pracy artystycznej” została odznaczona Złotym Krzyżem Zasług. W tym samym roku podczas Festiwalu Dobrego Humoru otrzymała statuetkę „Melonika” dla najlepszej aktorki komediowe.

W 2006 odcisnęła swoją dłoń na Bursztynowej Promenadzie Gwiazd podczas Festiwalu Gwiazd w Gdańsku.

Wystąpiła w ponad 60 rolach Teatru Telewizji i zagrała w ponad 40 spektaklach teatralnych w całym kraju.

W latach 1975–1985 była żoną Waldemara Kownackiego. W 1983 urodziła syna Franciszka.

Grób Gabrieli Kownackiej na Cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie
W 2004 aktorka zachorowała na nowotwór piersi. Kilkumiesięczne zabiegi chemioterapii i radioterapii dały pozytywny efekt, dzięki czemu mogła powrócić do pracy na planie serialu Rodzina zastępcza.

Na przełomie maja i czerwca 2008 nastąpił gwałtowny nawrót choroby i stan zdrowia aktorki bardzo się pogorszył. 9 marca 2009 w Teatrze Narodowym odbył się koncert charytatywny, z którego cały dochód został przeznaczony na leczenie aktorki.

Zmarła 30 listopada 2010, po sześciu latach walki z rakiem.

7 grudnia 2010 została pochowana na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli m.in. Maja Komorowska, Joanna Szczepkowska, Piotr Fronczewski, Gołda Tencer, Ewa Ziętek, Marian Opania, Wojciech Malajkat i inni. Aktor Marcin Hycnar odczytał list pożegnalny w imieniu Jana Englerta – dyrektora Teatru Narodowego w Warszawie.

Filmografia
1972: Wesele – Zosia
1976: Skazany – Kasia
1976: Trędowata – Rita Szylinżanka
1977: Ciuciubabka – Grażyna
1977: Pani Bovary to ja – sąsiadka
1977: Rebus – Ania
1977: Rekolekcje – Myszka
1977: Szarada – Ewa
1978: Hallo Szpicbródka – Anita
1980: Urodziny młodego warszawiaka – Jadźka
1980: Ukryty w słońcu – Joanna
1980: Bo oszalałem dla niej – Sylwia
1981: Dziecinne pytania – Bożena
1981: Przypadki Piotra S. – prostytutka
1981: Spokojne lata – Iza
1983: Nadzór – Danusia Wabik
1984: 5 dni z życia emeryta – sekretarka w Wytwórni Filmów Dokumentalnych
1984: Jak się pozbyć czarnego kota – Krystyna Danek
1984: Pismak – Maria
1984: Zamiana – Ola, była kochanka Tolka
1985: Kronika wypadków miłosnych – Olimpia
1985: Ga, ga. Chwała bohaterom – blondynka z komputera
1985: Żaglowiec – mama Michała
1986: Nieproszony gość – Micia
1987: Hanussen – żona szefa propagandy
1988: Niezwykła podróż Baltazara Kobera – Gertruda
1989: Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce – Barbara
1989: Yacht – żona
1992: Smacznego telewizorku – Teresa Adler
1992: Sauna – Masza
1992: Zwolnieni z życia – Elżbieta
1993: Nowe przygody Arsena Lupin (Les Nouveaux Exploits d'Arsène Lupin)
1995–1998: Matki, żony i kochanki – Dorota Padlewska-Lindner
1996: Cesarska tabakierka – baronowa
1996: Dzieci i ryby – Ewelina
1996: Drugie zabicie psa – kobieta
1999: Fuks – matka Aleksa
1999: Kiler-ów 2-óch – prezydentowa
1999–2008: Rodzina zastępcza – Anna Kwiatkowska
1999: Bratobójstwo
2001: Pas de deux – Anna Struziakowa
2002: Na dobre i na złe – Lidia Kornecka, menadżerka Niki (gościnnie)
2003: Powiedz to, Gabi – aktorka
2006: Przebacz – matka
2006–2007: Dwie strony medalu – Jolanta Wysocka
2007: Niania – ona sama
Polski dubbing
Filmy
1976: Ja, Klaudiusz − Druzylla
2003: Nawiedzony dwór – Liota
2007: Artur i Minimki – babcia Arthura
Gry komputerowe
1999: Baldur’s Gate – Viconia
2000: Airline Tycoon
2000: Baldur’s Gate II: Cienie Amn – Viconia
2000: Planescape: Torment – Nie-Sława
Współmałżonek Waldemar Kownacki (rozwód)
                                                                                źródło: wikipedia - licencja Creative Commons